Motoryka mała to umiejętność koordynacji ruchowej rąk, palców i nadgarstków, które są niezbędne do wykonywania precyzyjnych czynności, takich jak pisanie, rysowanie, malowanie, układanie puzzli czy nawlekanie igły.

Istnieje wiele sposobów, aby wspomóc rozwój motoryki małej u dziecka. Oto kilka propozycji:

1. Zabawy paluszkowe: 

Dzieci potrzebują stymulacji dotykowej, takiej jak dotykanie, masowanie i pieszczoty. W miarę jak dziecko rośnie, możesz wprowadzać zabawy paluszkowe, takie jak pokazywanie, jak przesuwać palce po powierzchni, łapanie przedmiotów za pomocą palców lub przesuwanie klocków. Znakomitym pomysłem jest również wspólne rysowanie po pleckach – raz my rysujemy dziecku, a potem ono kreśli rysunek na naszych plecach. Dodatkową trudnością może być próba odgadnięcia, co przedstawiał rysunek. Świetną zabawą jest także teatr cieni – dzięki małym rączkom możemy wykreować niesamowity świat na ścianie. 

2. Zabawy z klockami:

Dzieci lubią układać klocki, a ta zabawa pozwala na rozwój umiejętności motorycznych, w tym precyzji i koordynacji. Zaczynając od dużych klocków, możesz stopniowo wprowadzać mniejsze elementy, co pozwoli na rozwijanie umiejętności manipulacji. Możemy wykorzystywać drewniane klocki, klocki konstrukcyjne lub rozmaite klockowe wariacje, które obecnie oferuje rynek zabawek. 

3. Zabawy plastyczne:

Dzieci uwielbiają malować, rysować i lepić, a te zabawy są doskonałym sposobem na rozwijanie umiejętności motorycznych. Zaproponujmy dziecku zabawy z plasteliną, gliną, kredkami, farbami, klejem czy nożyczkami. To ćwiczenia, które rozwijają precyzję ruchów, koordynację oko-ręka i wspomagają zdolność do skupienia uwagi i wytrwałości w działaniu. Uczestnictwo w zajęciach artystycznych - takich jak malowanie, rysowanie, wycinanie, lepienie z gliny, itp. pomaga rozwijać umiejętności manualne i dodatkowo wspiera kreatywność dziecka. Dziecko może wykorzystać różne narzędzia do malowania, takie jak kredki, farby, pędzle, palce czy nawet płatki kosmetyczne i patyczki do uszu. Rysowanie po liniach, wypełnianie obrazków kropkami (https://mamaliterka.pl/produkt/wyklejanki-dzien-kosmosu) czy śladami palców również wpływa korzystnie na rozwój motoryki małej. 

4. Zabawy ruchowe:

Dzieci potrzebują okazji do poruszania się i rozwijania koordynacji ruchowej. Zabawy z piłką, skakanie na trampolinie, hulajnoga czy wspinaczka to świetne propozycje. Można też włączyć proste ćwiczenia gimnastyczne, np. przysiady, podskoki czy planowanie przestrzeni za pomocą kółek hula-hop. Ćwiczenia równowagi takie jak chodzenie po linie, stawianie klocków na sobie, skakanie przez przeszkody, itp. pomagają rozwijać umiejętności równowagi i koordynacji ruchowej. Zabawy na świeżym powietrzu: bieganie, skakanie, chodzenie po drzewach czy zabawy na placu zabaw to aktywności, które angażują całe ciało dziecka i wpływają na jego ogólny rozwój, w tym również na rozwój motoryki małej.

5. Gry planszowe:

Gry planszowe wymagają od dzieci skupienia uwagi i precyzji ruchów, co sprzyja rozwojowi motoryki małej. Warto wybierać gry z prostymi zasadami, takie jak "Jenga", "Memory" czy "Uno", które są dostosowane do wieku dziecka. Znakomitym pomysłem jest gra w „BINGO” (https://mamaliterka.pl/produkt/bingo-dzien-dziecka), która dodatkowo sprzyja rozwojowi percepcji wzrokowej i koordynacji wzrokowo-ruchowej. 

6. Zabawy z instrumentami:

Gra na instrumentach, takich jak bębenek, ksylofon czy pianino, rozwija zdolności manualne i koordynację ruchów. Zaproponujmy dziecku swobodną zabawę z rozmaitymi instrumentami i odkrywanie świata dźwięków i improwizacji. 

7. Zabawy w piaskownicy:

W piaskownicy dziecko może bawić się łyżkami, grabkami, szufelkami i innymi narzędziami, co rozwija precyzję i koordynację ruchową. Lepienie babek z piasku czy tworzenie niezwykłych piaskowych budowli wspomoże nie tylko motorykę małą, ale także kreatywność. 

8. Gry zręcznościowe:

Gry, takie jak chwytanie piłeczki, rzucanie do celu, łapanie lotki, itp. rozwijają umiejętności manualne, koordynację ruchową i zręczność dziecka. Rzucanie, łapanie i kopanie piłki to zabawy, które wpływają na rozwój motoryki małej oraz koordynacji ruchowej. Dziecko może zaczynać od prostych zabaw z dużą i miękką piłką, a następnie stopniowo przechodzić do bardziej wymagających.

9. Ćwiczenia rąk i palców:

Ćwiczenia takie jak chwytanie, ugniatanie, przekręcanie i manipulowanie różnymi przedmiotami, np. korkami od butelek, kulami, itp. pomagają wzmocnić mięśnie rąk i palców oraz poprawić koordynację ruchową. Zabawy manipulacyjne - takie jak skręcanie, zginanie, przekręcanie i obracanie różnych przedmiotów, np. zamków, kluczy, guzików, itp. - pomagają wzmocnić mięśnie rąk i palców oraz poprawić ich precyzję i zręczność.

10. Zabawy sensoryczne:

Zabawy sensoryczne to zabawy, które angażują zmysły dziecka i pomagają mu rozwijać umiejętności poznawcze oraz percepcyjne. Są to zabawy, które pozwalają na doświadczanie różnych bodźców sensorycznych, takich jak dotyk, smak, zapach, dźwięk i widok, co wpływa na rozwój poznawczy, emocjonalny i społeczny dziecka. Zabawy z użyciem różnych tekstur, np. piasku, wody, kulek, kaszy pomagają stymulować zmysły oraz rozwijać umiejętności manualne i koordynację ruchową.

11. Ćwiczenia grafomotoryczne:

Ćwiczenia grafomotoryczne to ćwiczenia mające na celu rozwijanie umiejętności motorycznych ręki i koordynacji wzrokowo-ruchowej, co ma pozytywny wpływ na rozwój umiejętności pisania i rysowania. Rysowanie i pisanie po śladzie, kolorowanie kratek, pisanie po linii pomagają rozwijać umiejętności manualne potrzebne do pisania (https://mamaliterka.pl/produkt/grafomotoryka-wielki-dzien-pszczol-2). 

12. Zabawy z chustą animacyjną:

Chusta animacyjna to specjalna chusta, która umożliwia dziecku wykonywanie różnych ruchów, takich jak kręcenie, kołysanie, wspinanie się czy podskakiwanie. Zabawy z chustą animacyjną wpływają korzystnie na rozwój motoryki małej i koordynacji ruchowej.

13. Układanie puzzli:

Układanie puzzli to świetna zabawa, która wymaga precyzji i umiejętności skupienia uwagi, co korzystnie wpływa na rozwój motoryki małej. Dziecko może zaczynać od prostych puzzli składających się z kilku dużych elementów, a następnie stopniowo przechodzić do bardziej skomplikowanych. Starszym dzieciom zaproponujmy puzzle matematyczne, aby dodatkowo wspierać naukę liczb (https://mamaliterka.pl/produkt/puzzle-matematyczne-dzien-pluszowego-misia). 

14. Ćwiczenia z pęsetą:

Ćwiczenia z pęsetą polegają na przekładaniu małych przedmiotów, takich jak koraliki czy fasolki, z jednego miejsca na drugie za pomocą pęsety. Ćwiczenia te wymagają precyzji i koordynacji ruchowej, co korzystnie wpływa na rozwój motoryki małej.

15. Karty pracy:

Zadania, które będą wymagały wycinania, przyklejania, wyklejania, rysowania, pisania po śladzie, wskazywania drogi przez labirynt wesprą małe rączki. Warto wybierać karty pracy związane z aktualnymi zainteresowania dziecka – tak, aby nauka była dla niego zabawą, a nie przykrym obowiązkiem (https://mamaliterka.pl/produkt/wiosna-karty-pracy-sladowanki). 

***

Pamiętajmy, aby wybierać zabawy dostosowane do wieku i umiejętności dziecka, a także aby dawać mu czas na swobodne eksplorowanie i odkrywanie. Regularne ćwiczenia i zabawy z motoryką małą sprzyjają ogólnemu rozwojowi dziecka i stanowią niezbędny fundament pod dalszą edukację. 

Ważne jest również, aby pozwolić dziecku na eksplorowanie swojego ciała i ruchów, które samo podejmuje, bez ciągłego korygowania czy krytykowania. Dziecko potrzebuje czasu i możliwości do odkrywania swojego ciała i możliwości ruchowych, a nieustanne korygowanie może mu przeszkadzać w tym procesie.

W przypadku dzieci z opóźnionym rozwojem motoryki małej, warto skonsultować się z lekarzem lub terapeutą zajęciowym, którzy pomogą w doborze odpowiednich ćwiczeń i zabaw oraz zaproponują dodatkowe metody wspomagające rozwój dziecka.

Wspomaganie rozwoju motoryki małej u dziecka to długotrwały proces, który wymaga cierpliwości, uwagi i dostosowania się do indywidualnych potrzeb i umiejętności dziecka. Jednak regularne ćwiczenia i zabawy w tym obszarze przyniosą wiele korzyści w codziennym życiu dziecka i pozwolą mu na osiągnięcie kolejnych etapów rozwoju. Ważne jest, aby w procesie wspierania rozwoju motoryki małej u dziecka uwzględnić różnorodność ćwiczeń i zabaw oraz częstotliwość ich wykonywania. Regularne ćwiczenia i zabawy pomogą dziecku wzmocnić mięśnie rąk i palców, poprawić koordynację ruchową oraz przygotować się do wykonywania precyzyjnych czynności.

Pamiętajmy, że zabawa jest najlepszą formą nauki dla dziecka, więc warto starać się, aby ćwiczenia i zabawy związane z rozwojem motoryki małej były dla niego przyjemne i interesujące. Dzięki temu dziecko będzie chętniej angażować się w te aktywności i osiągnie lepsze efekty w rozwoju motoryki małej.

Ważne jest, aby dostosować rodzaj i stopień trudności ćwiczeń i zabaw do umiejętności i zainteresowań dziecka. Dzięki temu dziecko będzie bardziej zmotywowane i z chęcią angażowało się w te aktywności. Regularne wykonywanie ćwiczeń i zabaw związanych z rozwojem motoryki małej przyniesie wiele korzyści dla dziecka, w tym poprawę koordynacji ruchowej, precyzji i skupienia uwagi, co będzie miało pozytywny wpływ na jego ogólny rozwój.